سایت تحلیلی طنین/ محمدرضا بلوردی

برای اولین بار در اواسط سال سال ۱۳۹۶ بود که رسانه‌ها گزارش دادند تیم امنیت ملی کاخ سفید، پس از انجام بررسی‌هایی با هدف تعیین ت کلی آمریکا در خصوص ایران، به طرحی رسیده‌اند که در صورت موافقت رییس‌جمهور آمریکا راهبرد واشنگتن در قبال تهران در سال‌های آینده را تعیین خواهد کرد. بخشی از این طرح معرفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک گروه تروریستی و وارد کردن آن به فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده بود. اکنون بار دیگر خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی در داخل امریکا اعلام کرده است که انتظار می رود امریکا در این زمینه وارد عمل شده و برای اولین بار یک نیروی نظامی رسمی را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی کند. این درحالی است که رومه وال استریت ژورنال هم به نقل از مسئولانی در دولت امریکا مدعی شده است که امریکا روز دوشنبه آتی این تصمیم خود را اعلام خواهد کرد.
واکنش‌های بین‌المللی
زمانی که برای اولین بار موضوع تروریستی نامیدن سپاه پاسداران از سوی ایالات متحده امریکا مطرح شد کشورهای مختلفی نسبت به این اقدام امریکا واکنش نشان دادند؛ وزارت خارجه ضمن انتقاد و ابراز نگرانی از این رویکرد امریکا اعلام کرد که این اقدام به شدت گرفتن تنش‌ها در منطقه منجر می‌شود. این درحالی بود که وزارت خارجه روسیه هم با صدور بیانیه‌ای از منتشر شدن اخبار درباره تصمیم کاخ سفید برای اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان سازمان تروریستی انتقاد کرده و تصریح کرد که اقدام آمریکا در اضافه کردن نام سپاه پاسداران ایران به لیست تروریسم، شکست تروریست‌ها را با مانع روبه‌رو می‌کند و چنین اتهام‌هایی به سپاه پاسدران ایران، ممکن است به نتایجی منفی در منطقه و امنیت جهانی منجر شود.
در کنار این واکنش‌های انتقادی به رویکرد دولت ترامپ درخصوص ایران و سپاه پاسداران، برای کشورهای عرب حوزه خلیج فارس از این موضوع استقبال می‌کنند؛ خالد بن حمد آل خلیفه، وزیر خارجه بحرین با استقبال از اقدام احتمالی آمریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مدعی شد که این اقدام، گام مهمی در شناسایی منابع تروریسم است. وی مدعی شد تروریستی خواندن سپاه پاسداران ایران و گنجاندن نام آن در لیست گروه‌های تروریستی، گامی مهم در تعیین یکی از مهمترین منابع تروریسم در منطقه و دنیاست. این درحالی است که دو کشور بحرین و عربستان سعودی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به دلیل ادعای واهی حمایت از اقدامات تخریبی ایران» در فهرست موسوم به تروریسم خود قرار داده‌اند.
اهداف امریکا
اقدام امریکا برای تروریستی معرفی کردن سپاه را می‌توان در راستای اهداف تحریمی این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرد؛ چرا که اجرایی شدن این تصمیم کاخ سفید باعث می‌شود از لحاظ اقتصادی فشارهای تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران افزایش یافته و بسیاری از شرکت‌های خارجی که در بخش‌های مهم اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند یا قصد سرمایه گذاری دارند، با ادعای آمریکایی‌ها در مظان همکاری با یک سازمان تروریستی قرار خواهند گرفت و از این حیث موانع جدیدی برای اقتصاد ایران پس از گشایش نسبی برجام ایجاد خواهد شد.
این درحالی است که سپاه یک نیروی نظامی رسمی و بسیار مهم در جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود و قرار گرفتن آن در لیست تروریستی دولت آمریکا می‌تواند بخشی از عملکردهای اقتصادی، جابه‌جایی‌های مالی و خریدهای سازمانی و تسلیحاتی و دیگر مراودات این نهاد نظامی – اقتصادی را با اختلالاتی مواجه کند.
پیامدها
تروریستی نامیدن سپاه می‌تواند پیامدهای متعددی برای منطقه و جهان داشته باشد و همان‌گونه که پیشتر هم فرمانده کل سپاه هشدار داده‌اند در صورت قرارگرفتن نام سپاه در لیست گروه‌های تروریستی امریکا، این کشور مجبور خواهد پایگاه‌های نظامی خود را به منطقه‌ای دورتر از شعاع ۲۰۰۰ کیلومتری بُرد موثر موشک‌های بالستیک ایران منتقل می‌کند. این درحالی است که سرزندن چنین اقدامی از سوی امریکا باعث می‌شود تا درمتقابل سپاه نیز این حق را داشته باشد که ارتش آمریکا را یک سازمان تروریستی تصور کرده و متناسب با آن برخورد کند و بالطبع چنین سناریویی برای آینده ثبات و صلح منطقه بسیار خطرناک بوده و احتمال یک درگیری گسترده نظامی را به شدت بالا خواهد برد.
بخش دیگری از پیامد تصمیم احتمالی امریکا باید در مسدود شدن راه‌های تعامل نیروهای نظامی ایران و آمریکا در منطقه و بالارفتن احتمال رویارویی نظامی دو کشور در خلیج فارس ارزیابی کرد؛ هم‌اینک ایالات متحده آمریکا حضور ناوگانی گسترده‌ای در پهنه خلیج فارس و دریای عمان دارد و در صورت تروریستی قلمداد شدن سپاه، نیروهای نظامی آمریکا در رویاروی‌های احتمالی با شناورهای سپاه در منطقه، این شناورها را نه شناورهای نظامی یک دولت دارای حاکمیت در منطقه، بلکه شناورهای یک سازمان تروریستی قلمداد خواهند کرد و متناسب با آن برخورد خواهند کرد. پرواضح است که در چنین شرایطی احتمال درگیری بسیار بالا خواهد رفت.
به واسطه وجود چنین پیامدهای خطرناکی است که مقامات ارتش ایالات متحده و سازمان سیا درخصوص سودمندی این اقدام دولت ترامپ تردید دارند و بیشتر آن را اقدامی نمادین ارزیابی می‌کنند؛ دغدغه پنتاگون و سیا پیامدهای احتمالی اجرایی شدن این تصمیم است و از همین رو منتقدان هشدار می‌دهند که اقدام ترامپ می‌تواند زمینه را برای دولت‌های غیردوست فراهم کند تا اقدامات مشابهی علیه نیروهای نظامی امریکا اتخاذ کنند.
پایان سخن اینکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیش این هم تحت تحریم‌های متعدد امریکایی قرارداشته و عدم اثرگذاری آنها برای مقامات امریکایی‌ نیز ثابت شده است. از همین رو اضافه کردن موضوع تروریستی بودن سپاه محقق کننده اهداف مورد نظر مقامات تندروی کاخ سفید نخواهد بود جز اینکه ممکن است برخی مشکلات را در امر تجارت کشورهای دیگر با جمهوری اسلامی ایران به وجود آورد.